(απαραίτητο για την ψηφοφορία των ταινιών)
(απαραίτητο για το σχολιασμό των ταινιών)

Στατιστικά

  • Σύνολο μελών: 6615

Τυχαίες ταινίες

Γιάννης Λεοντάρης

Bleu - noir

Έτος:
1987
Προβολή της ταινίας

Γράμματα από την Αμερική

Ο Ανδρέας Παγουλάτος γράφει για τον Λάκη Παπαστάθη και την δουλειά του

ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΣ

Απο τους βασικούς εκπροσώπους αυτής της παγκόσμιας τάσης, όπως αναφέραμε προηγουμένως, τάσης, στον ελληνικό χώρο, είναι ο Λάκη Παπαστάθης. Με συνσκηνοθέτη τον Δημήτρη Αυγερινό, κατάφεραν να συγκεράσουν στις Περιπτώσεις του Όχι (1965), ένα ιδιότυπο χρονικό της Κατοχής, που αποκάλυπτε, παράλληλα, την κρυμμένη πολιτικά ολοκληρωτική διάσταση και της τότε σύγχρονης περιόδου, μία μοντερνιστική γραφή, με την αριστερή κοινωνική κριτική και πέτυγαν να δώσουν ισορροπία στο μικτό από κινηματογραφική άποψη υλικό τους. Και στην επόμενη ταινία τους Οδός Ερμού ( 1968), συνυπάρχουν επίσης, μέσα από μια καταγραφή της γνωστής εμπορικής οδού, τα παραπάνω χαρακτηριστικά: ετερογένεια του κινηματογραφικού υλικού, που εξισορροπείται από το πρωτότυπο, ευλύγιστο και «νευρικό» μοντάζ, οξυδερκής κριτική ματιά πάνω στη σύγχρονη τους πραγματικότητα. Σ' αυτή την ίδια κατεύθυνση συνέχισε τη δημιουργική του πορεία. Το 1972, γύρισε την πολύ σημαντική μικρού μήκους ταινία του Γράμματα από την Αμερική, με πιο ξεκάθαρο ντοκιμαντερίστικο χαρακτήρα και ύφος. αλλά που θα είναι ένα είδος αφετηρίας για τη μετέπειτα εξέλιξη της εργασίας του, καθώς συνδυάζει, με «σκηνοθετική» δεινότητα, διάφορα ετερογενή ξανά ντοκουμέντα. φωτογραφίες, γράμματα και άλλα ανάλογα υλικά.

Αυτή η ετερογένεια. ο μικτός ή δοκιμιακός χαρακτήρας και το άνοιγμα στις άλλες τέχνες αποτελούν σταθερές της κινηματογραφικής «ποιητικής» του, που, σημαδεύουν, με φυσικό, θα 'λεγα, τρόπο και τη μετέπειτα μακρόχροντ τηλεοπτική του εργασία. Ετσι το 1974, σκηνοθέτησε οκτώ ταινίες μικρού μήκους, που ενσωματώθηκαν στην παράσταση του Ελεύθερου θεάτρου Μια ζωή Γκόλφω και το 1976, άλλες οκτω ταινίες μικρού μήκους για την παράσταση —πάλι του Ελεύθερου θεάτρου— Το τράμ το τελευταίο. πραγματοποίησε επίσης ένα ωριαίο ντοκιμαντέρ για τον Διονύση Σαββόπουλο που εμπεριέχει ορισμένες σεκάνς που θα μπορούσαν να θεωρηθούν σκηνές ενός από τα πρώτα ουσιαστικά ελληνικά βιντεοκλίπ,

Από το 1975 έως το 11976, εγκαινιάζοντας την τόσο πλούσια δημιουργία του στην τηλεόραση, ολοκλήρωσε 9 απο τα 24 επεισόδια της τηλεοπτικής σειράς «Ιστορικό αρχείο».


ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

Από το 1976 εως τα σήμερα, σαν ένας από τους βασικούς σκηνοθέτες και παραγωγούς της εκπομπής «Παρασκήνιο», σκηνοθέτησε πάνω από 150 εκπομπές και ανάμεσα τους: Αλίκη Βουγιουκλάκη (1976) Έλλη Αλεξίου (11981) Γιώργος Ιωάννου (1982), Μαρία Ιορδανίδου (1982), Έρωτας στα χιόνια (1988), Λλεκος Φασιανός Μέρες Δελεμβρίου ΄44 (1993), Τρείς επισκέψεις στον Νίκο Χατζηκυριάκο Γκίκα (1994), Οδυσσέας Ελύτης (1996) και άλλες, που δείχνουν, ξεκάθαρα, είτε αποτελούν προσωπογραφίες είτε αναλύσεις ιστορικών γεγονότων, το ξεχωριστό «σκηνοθετικό» ύφος, την ευλυγισία των κινηματογραφικών χειρισμών, που, παραδόξως, τον οδήγησαν —αυτόν, τον Τάκη Χατζόπουλο, αλλά και τους άλλους σταθερούς συνεργάτες του «Παρασκήνιου»— στο να «θεσπίσουν», ο καθένας με τον ιδιαίτερο, βέβαια, τρόπο του, ένα δοκιμιακού χαρακτήρα και ύφους ντοκιμαντέρ, που, ενώ έχει τις αφετηρίες του στο κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ και κρατά πολλά από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του, διαφοροποιείται συγχρόνως από αυτό, για να ανταποκριθεί στην επιθυμία τους να αξιοποιήσουν τις ιδιαιτερότητες του τηλεοπτικού μέσου, ανεβάζοντας και το αισθητικό του επίπεδο: «Διψασμένοι για αληθινή σχέση αε την πραγματικότητα —μόλις είχαμε βγεί απ'τη χουντα— και για δημιουργία ντοκιμαντέρ προσπαθούσαμε συνεχώς να προσαρμόσουμε στην τηλεόραση, τις αρχές, την εμπειρία και τα επιτεύγματα των μεγάλων δημιουργών του κινηματογραφικού ντοκιμαντέρ. Αυτή η προσπάθεια ήταν μια μάχη με το μέσον συνεχής, με απογοητεύσεις, μακρούς θριάμβους και -χρήσιμα συμπεράσματα... Και πιο συγκεκριμένα: το μέγεθος του κάδρου, όσο πιο γκρο ήταν. τόσο πιο αποτελεσματικό φαινόταν στο εκράν της τηλεόρασης, ενω το γενικό σχεδόν εξαφανιζόταν. Έτσι, ο ρυθμός αφήγησης με τις αλλαγές του κάδρου, ήταν προβληματικός. Οι αργοί ρυθμοί των πλάνων, που απορούν να συμπυκνώσουν μεγάλη δύναμη και εκφραστικότητα, δεν άντεχαν στη μικρή οθόνη, φαίνονταν σαν χαλαρή και άρρυθμη αφήγηση... Κάθε πλάνο έπρεπε να έχει την υποστήριξη της μουσικής, των θορύβων και του λόγου για να σταθεί. Το βουβό πλάνο, που τόσο εκφραστικό είναι στο σινεμά, δεν αντέχει εύκολα στην τηλεόραση, ο τηλεθεατής νομίζει πως αν σταματήσει ο ηχητικός βομβαρδισμός του, κάποια βλάβη έγινε στο κανάλι ή στη συσκευή του... Ο βιωμένος χρόνος, που είναι η πεμπτουσία του κινηματογραφικού ντοκιμαντέρ ήταν αδύνατο να υπάρξει στην τηλεόραση. Λεν είχαμε τη δυνατότητα να μείνουμε, με το συνεργείο έτοιμο για λήψη, έξι μήνες, μαζί με μια ομάδα που προετοίμαζε μια παράσταση ή ένα μουσικό έργο, ούτε να δούμε μια εκδήλωση, σε διάφορες εποχές και χώρους. Αντί, λοιπόν, να βιώσουμε κινηματογραφώντας τον χρόνο αυτόν, τον περιγράφαμε με μια ή περισσότερες συνεντεύξεις, που, αυτομάτως, όμως, μετέτρεπαν το ντοκιμαντέρ σε τηλεοπτική εκπομπή...»

Όσο για την ποιότητα αυτών των συνεντεύξεων και την «εντιμότητα» με την οποία τις πραγματοποιούσαν, τον υψηλό βαθμό, δηλαδή, ηθικής στάσης του εκάστοτε σκηνοθέτη απέναντι στους συνεντευξιαζόμενους και την πιστότητα της καταγραφής τους, που εγγυώνται η ακριβής προετοιμασία, η σκηνοθεσία και το μοντάζ, μπορούμε να την διαπιστεύσουμε, διαβάζοντας τις θέσεις τους και ιδίως, βέβαια, βλέποντας τις ταινίες και τις «εκπομπές» τους, που δείχνουν και κάνουν φανερή την ουσιαστική τους διαφορά από αρκετές άλλες εκπομπές, που ακολουθούν πιο «εύκολους» και συμβατικούς δρόμους για να «επικοινωνήσουν» με τους άλλους.

Τελειώνοντας, θα ήθελα να σημεκόσω» ότι, ακόμη και στις ταινίες του μυθοπλασίας (Στον καιρό των Ελλήνων, Θεόφιλος και στο εξαιρετικό, πρόσφατο Το μόνον της ζωής του ταξίδιον, ο Λάκης Παπαστάθης. με διαυγή συνείδηση και γνώση της πολυσημείας και των ιδιομορφιών της αισθητικής σύνθεσης εικόνων και ήχων, διατηρεί, σε αρκετά, τουλάχιστον, μέρη τους και σεκάνς, την ντοκιμαντερίστικη ματιά και ποιητική του, ενω μια σειρά από ντοκιμαντερίστικους κώδικες και κανόνες παίζουν ενεργό κι αποφασιστικό ρόλο, γενικότερα, στη δόμηση και στην κατασκευή τους.