(απαραίτητο για την ψηφοφορία των ταινιών)
(απαραίτητο για το σχολιασμό των ταινιών)

Στατιστικά

  • Σύνολο μελών: 6615

Τυχαίες ταινίες

Γιάννης Λεοντάρης

Bleu - noir

Έτος:
1987
Προβολή της ταινίας

Μοναστηράκι

ΑΥΓΗ 22/8/76 Ελληνίδες στον Κινηματογράφο (συνέντευξη με τέσσερις σκηνοθέτιδες)

ΑΥΓΗ 22/8/76
Ελληνίδες στον Κινηματογράφο

Τέσσερεις νέες γυναίκες σκηνοθέτες συζητούν για το επάγγελμά τους και τη θέση τους σ’αυτό
ΣΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΜΕΡΟΣ ΟΙ : ΓΚΑΙΗ ΑΓΓΕΛΗ, ΠΟΠΗ ΑΛΚΟΥΛΗ, ΜΑΡΙΑ ΓΑΒΑΛΑ ΚΑΙ ΙΡΙΣ ΖΑΧΜΑΝΙΔΗ

ΚΑΙ οι τέσσερεις ήρθαν την ώρα που συμφωνήσαμε … Η συζήτηση θάχε σαν θέμα 
την Ελληνίδα νέα επαγγελματία στο χώρο του κινηματογράφου και τα προβλήματά της.
Γρήγορα τα λόγια άρχισαν να βαραίνουν μαζί με την ατμόσφαιρα, που σχεδόν ηλεκτρίστηκε από διαφωνίες και επιχειρήματα, που προβάλλονταν από διαφορετικές θέσεις.
«Η γυναίκα αποδίδει το ίδιο ικανά με τους άνδρες στα δημιουργικά επαγγέλματα». Σε τούτο συμφώνησαν και οι τέσσερεις.
Εκείνο που πρέπει να παλέψουμε για ν’αλλάξουμε, τόνισαν είναι η θέση της ΓΥΝΑΙΚΑΣ σ’όλα τα επίπεδα της σημερινής ζωής. Ακόμα κι εμείς που διαλέξαμε ένα επάγγελμα δημιουργικό, που προϋποθέτει Παιδεία και ανάλογο πνευματικό επίπεδο, αντιμετωπίζουμε από το περιβάλλον, το κράτος και τον επαγγελματικό μας χώρο το ίδιο πρόβλημα (ίσως βέβαια σε μικρότερο βαθμό) με τις υπόλοιπες εργαζόμενες Ελληνίδες.
Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ κινηματογράφος ήταν μέχρι το 1949 περιοχή ανδροκρατούμενη. Ο Έλληνας θεατής «γνωρίζει» στην οθόνη την ΓΥΝΑΙΚΑ μόνο από τη θέση που τη βλέπει ο άνδρας σκηνοθέτης και η εποχή του. Μια θέση που τη θέλει φτωχοκόριτσο ή τσελιγκοπούλα, με στόχο το γάμο, ή μια του πλούσιου γαμπρού κι η άλλη του φτωχού βοσκού.
Στις ταινίες της περιόδου αυτής, που κράτησε και για χρόνια αργότερα, το φτωχοκόριτσο κλαίει συνέχεια, η πλούσια του σεναρίου είναι σκληρή, αλλά όμορφη και καλοντυμένη, έτσι που όλες στις γειτονιές αποζητούν κι ονειρεύονται να τη μιμηθούν, το φτωχόπαιδο κλαίει τραγουδώντας για την πλούσια και αδιαφορώντας για τη φτώχεια, η τσελιγκοπούλα ή βοσκοπούλα κλαίει , παντρεύεται κάποιον άλλον ή πεθαίνει. Γενικά όλοι κλαίνε και ιδιαίτερα – κι αυτό είναι σημαντικό – κλαίει ο κόσμος (μ’ένα τάλληρο δυο έργα), που διαμορφώνει μέσα από καυτά δάκρυα μια συγκεκριμένη άποψη για το γυναικείο φύλλο.

Το 1950 εμφανίζεται η πρώτη γυναίκα σκηνοθέτης. Η Μαρία Πλυτά Χατζηνάκου φτιάχνει «Τ’αρραβωνιάσματα» από το ομώνυμο έργο του Μπόγρη. Από τότε δουλεύει 20 χρόνια συνέχεια («Η Δούκισσα της Πλακεντίας», «Ο Λουστράκος». Οχτώ χρόνια αργότερα εμφανίζεται η Λίλα Κουρκουλάκου με το «Νησί της σιωπής». Το 1965 και ’66 η Μίκα Ζαχαροπούλου κάνει τη «Συνάντηση», και το «Δάφνις και Χλόη».
Από τότε αρχίζει η ουσιαστική εμφάνιση της γυναίκας στο χώρο του κινηματογράφου. Το 1967 η Τώνια Μαρκετάκη κάνει την μικρού μήκους ταινία «ο Γιάννης και ο δρόμος», για να βραβευτεί αργότερα στη Θεσσαλονίκη με τον «Ιωάννη τον Βίαιο». Η Μαρκετάκη είναι από τις ελάχιστες ελληνίδες που έσπασαν το φράγμα της μικρού μήκους ταινίας μπαίνοντας στην παραγωγή ίσα και όμοια με τους συναδέλφους της και παίρνοντας βραβείο για τη δουλειά της.

Οι δυνατότητες εργασίας για την Ελληνίδα στο χώρο του κινηματογράφου είναι και σήμερα ακόμη περιορισμένες. Η κυρίαρχη αντίληψη για τη γυναίκα που έχει επιβάλει το σύστημα τόσο στους άνδρες όσο και τις ίδιες τις γυναίκες είναι ακόμη εμπόδιο δυσκολοπολέμητο. Η γυναίκα σκηνοθέτης αντιμετωπίζει δυσπιστία ως προς τις ικανότητές της και έλλειψη εμπιστοσύνης στη δουλειά της, μέσα από τον ίδιο της τον επαγγελματικό χώρο αλλά και από το κράτος και από το ΚΟΙΝΟ.

Τα ονόματα, η προσπάθεια και τα δείγματα δουλειάς μέχρι σήμερα στις μικρού μήκους ταινίες τους: Αιμιλία Προβιά (1964), Ι. Ασλάνη (1966), Ευγενία Χατζίκου, Νίκη Τριανταφυλλίδη (1970), Πόπη Αλικουζή, Βασιλική Ηλιοπούλου, Φρίντα Λιάππα (1972), Μαρία Γαβαλά, Μ. Νικολακοπούλου, Κέκη Παγώνη, Κάτε Παπανικολάου (1973), Λέτα Βουδούρη, Ευαγ. Καφωνά (1974), Μαρία Κομνηνού, Μενάνδρου Θεοδώρα (1975) δείχνουν ξεκάθαρα την «εισβολή» της Ελληνίδας στο χώρο του κινηματογράφου.
Στο φετινό φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης εμφανίζονται για πρώτη φορά και οι τέσσερεις γυναίκες σκηνοθέτες που συζητούν μαζί μας για τα προβλήματά τους.
Η Γκαίη, η Ίρις, η Πόπη κι η Μαρία με συγκεκριμένες θέσεις και προτάσεις συζητούν για τον επαγγελματικό χώρο που διάλεξαν, για το πρόβλημα ΓΥΝΑΙΚΑ στην Ελλάδα, για την διάθεσή τους να δείξουν επιτέλους στο κοινό της ελληνικής οθόνης την εικόνα της ΓΥΝΑΙΚΑΣ από τη δική τους θέση, με τη δική τους ματιά.

Όλα αυτά στην προσπάθεια για το ξεπέρασμα της αντίληψης που επικρατεί γι’αυτήν (γι’αυτές) ακόμη και σήμερα.
ΙΡΙΣ: Δεν νομίζω πως η διαφορά μας με τους άνδρες στο χώρο που κινούμαστε είναι τόσο έντονη όσο σε άλλους επαγγελματικούς χώρους.
 Κι’αυτό γιατί ανήκουμε σε ένα τέτοιο στρώμα όπου ήδη η έννοια της απελευθέρωσης της γυναίκας είναι πιο προχωρημένη.
ΕΡ. : Λέγοντας  στρώμα εννοείς μια συγκεκριμένη κοινωνική τάξη;
ΓΚΑΙΗ: Κι’αυτό τι σημαίνει Ίρις; Μήπως ότι οι γυναίκες σκηνοθέτες βγαίνουν μέσα από συγκεκριμένα κοινωνικά στρώματα;
ΙΡΙΣ : Νομίζω πως ναι.
Κι είναι βέβαια κι αυτό μέσα στο πρόβλημα που συζητάμε. Είναι γεγονός πως οι περισσότερες βγαίνουμε από μεσοαστικές ή μεγαλοαστικές οικογένειες.
Μεγάλωσα με ευκολίες που υπήρξαν πιστεύω καθοριστικές για μένα…
ΜΑΡΙΑ: Και για τη δουλειά που θα κάνεις όμως!
ΙΡΙΣ: Αν θέλεις ναι. Αλλά σ’αυτό θα χα να πω πως η συνειδητοποίησή μας, το γεγονός ότι διαλέξαμε ένα τέτοιο επάγγελμα όπου χρειάζεται να σκεπτόμαστε, μας βοηθούν να ξεπεράσουμε ως ένα βαθμό τις καταβολές μας.
ΠΟΠΗ: Ή τουλάχιστον να προσπαθήσουμε γι’αυτό.
ΕΡ.: Πώς βλέπεις αυτή την προσπάθεια εσύ μέσα από τη δουλειά σου;
ΠΟΠΗ: Ας το πλατύνουμε λίγο το θέμα. Το πρόβλημα είναι νομίζω γενικότερο.
Στα δημιουργικά επαγγέλματα η γυναίκα συναντά περισσότερες δυσκολίες. Όσο γι’αυτό που είπες Ίρις νομίζω πως το να έχεις μεσοαστικές ή μεγαλοαστικές καταβολές έχει μόνο κάποια .. πρακτικά οφέλη μια και τότε έχεις περισσότερες πιθανότητες να φτιάξεις εύκολα δική σου ταινία.
ΓΚΑΙΗ : Θεωρητικά όμως οι καταβολές αυτές θα έχουν περισσότερες πιθανότητες να λειτουργήσουν επάνω σου αρνητικά μη επιτρέποντας σου, τουλάχιστον εύκολα να κάνεις κινηματογράφο ή οτιδήποτε άλλο θα μπορούσε έστω να βλάψει την αστική σου φύτρα και τα συμφέροντά της.
ΜΑΡΙΑ : Πρέπει πάντως να παραδεχτούμε ότι η μεσοαστή Ελληνίδα έχει περισσότερες δυνατότητες να διαλέξει ένα επάγγελμα σαν αυτό.
ΕΡ.: Πού της δίνει, όπως λέει η Ίρις, τη δυνατότητα από την ίδια του τη φύση ν’αντιμετωπίσει πιο άνετα, ας το πούμε έτσι, την κυρίαρχη αντίληψη γι’αυτήν;
ΓΚΑΙΗ: Μα άσχετα από την όποια «άνεση» έχουμε στην αντιμετώπιση αυτής της αντίληψης, πρέπει να την παραδεχθούμε σαν πραγματικότητα, να μιλήσουμε ΓΙ’ΑΥΤΗΝ και να την αντιμετωπίσουμε.
Πιστεύω πως απ’αυτήν την διαφορετική αντιμετώπιση της γυναίκας βγαίνει η αντίληψη «η γυναίκα σκηνοθέτης πρέπει να δίνει εξετάσεις και να παίρνει πάντα άριστα».
Ότι κάνει η γυναίκα πρέπει να ναι ΤΕΛΕΙΟ.
Μέτριες δημιουργίες ανδρικές περνάμε στην τάξη των καλών όταν καλές δουλειές γυναικών χάνονται και δεν κατόρθωσαν στη δημιουργία τους να πάρουν άριστα.
Ο Ελληνικός κινηματογράφος ανδροκρατείται από παράδοση θα λεγα. Σήμερα ούτε μία γυναίκα σκηνοθέτης δεν υπάρχει στο Συμβούλιο της Εταιρίας Σκηνοθετών.
Τα συνεργεία της τηλεόρασης και των λίγων κινηματογραφικών ταινιών που γυρίζονται επανδρώνονται με άνδρες.
ΜΑΡΙΑ : Άσε που οι παραγωγοί δύσκολα σου εμπιστεύονται τα λεφτά τους.
ΓΚΑΙΗ : Οπωσδήποτε όμως οι γυναίκες μπαίνουν στην παραγωγή και στον κινηματογράφο. Και αυτό είναι που θα βοηθήσει στη χειραφέτησή τους.
ΕΡ: Εννοείς τη δική τους αλλά και των άλλων γυναικών έτσι;
ΓΚΑΙΗ : Φυσικά μια και τότε από την πλευρά μας θα μας δοθεί η δυνατότητα να «δείξουμε» την ΓΥΝΑΙΚΑ και τα προβλήματά της από τη δική μας θέση.
ΙΡΙΣ : θα δει έτσι ο κόσμος και την άποψη, τη θέση της Γυναίκας πάνω σ’αυτά. Εκεί που μέχρι σήμερα έβλεπε μόνο την ανδρική άποψη.

ΜΑΡΙΑ : Κι αν υπάρχει μια διαφορετική αντιμετώπιση απέναντι μας από την πλευρά των ανδρών συναδέλφων βγαίνει νομίζω απ’αυτή ακριβώς την αντίληψη.
ΙΡΙΣ: Αυτό είναι κληρονομιά αιώνων.
ΠΟΠΗ: Θα’λεγα πως μόνο η αλλαγή του Συστήματος θα΄λυνε το πρόβλημα.
Για μένα ο Σοσιαλισμός θα’δινε στη Γυναίκα τις σωστές προϋποθέσεις και τη δυνατότητα να απαλλαγεί απ’όλα αυτά.
ΕΡ.: Εδώ έχουμε μια συγκεκριμένη πραγματικότητα. Σκληρή θα’λεγα, που πρέπει όμως ν’αντιμετωπισθεί…
ΜΑΡΙΑ: Βλέπω τα πράγματα δύσκολα. Στον ελληνικό κινηματογράφο τα πράγματα είναι δύσκολα και για τους άνδρες. Είναι βλέπεις η κατάσταση τέτοια. Για μας τις γυναίκες είναι διπλά δύσκολα απ’τη στιγμή που θ’αποφασίσουμε να κάνουμε κινηματογράφο. Εγώ ανήκω σε μια μεσοαστική οικογένεια με γονείς προοδευτικούς, που μπορούν να συζητήσουν μαζί σου κι όμως λένε : «Καλό το σκηνοθετηλίκη, καλοί οι καλλιτέχνες, αλλά … μακριά απ’το σπίτι μας». Εδώ πας να κάνεις μια αίτηση για την ταινία σου, λες : «Μαρία Γαβαλά, σκηνοθέτης» και σε κοιτάζουν σαν παράξενο ζώο.
Βλέπεις λοιπόν δεν είναι τόσο το πρόβλημα με το άλλο φύλλο όσο το θέμα της κυρίαρχης αντίληψης για τη γυναίκα όπως την έχει επιβάλλει το σύστημα και η κρατική πολιτική στο χώρο του κινηματογράφου και της παιδείας σήμερα.
ΕΡ.: Συμφωνείτε λοιπόν πως υπάρχει πράγματι μια διάφορη αντιμετώπιση απέναντί σας στον επαγγελματικό χώρο του κινηματογράφου και πως αυτή βγαίνει από την κυρίαρχη ανάληψη για τη ΓΥΝΑΙΚΑ..
ΙΡΙΣ : Νομίζω πως καμιά δεν έχει αντίρρηση.
ΕΡ.: Και ποιες νομίζεις πως πρέπει να είναι οι δικές σας προσπάθειες για να ξεπεραστεί αυτή η αντίληψη;
ΜΑΡΙΑ : Πού θα βοηθήσει εμάς εννοείς στη δουλειά μας …
ΠΟΠΗ: … με στόχο την προσφορά μας σαν γυναίκες μέσα από τη …..  

(το κείμενο κόβεται απότομα και δεν υπάρχει η συνέχειά του)